به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت :

      با افزایش سن، به تدریج تغییرات جسمانی و روانی در انسان روی می دهد. دوره سالمندی مانند هر دوره دیگری از زندگی، دغدغه های خاص خود را دارد. بسته به اینکه در سالمندی اولیه باشیم و یا در سالخوردگی یا کهنسالی، نیازها و شرایط روحی و جسمی سالمند متفاوت خواهد بود. 9 مهرماه مصادف با روزجهانی سالمندان می باشد به همین دلیل مصاحبه ای با خانم دکتر دهداری عضو محترم هیئت علمی گروه آموزش و ارتقاء سلامت دانشکده بهداشت در خصوص اهمیت سالمندی و فعالیت های مرتبط جهت مواجهه با پدیده سالمندی انجام شد.

خانم دکتر در حال حاضر چند درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می دهند؟

   بر اساس سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار ایران در سال 1395، در حدود 6 درصد جمعیت کشور را سالمندان بالای 65 سال تشکیل می دهند. با فرض خوش بینانه ثبات روند کنونی زاد و ولد و بعد خانوار  در کشور، پیش بینی شده است که جمعیت کشور در سال 1420 حداکثر به حدود 88 تا 90 میلیون نفر خواهد رسید و سپس روند رشد آن معکوس خواهد شد و سهم سالمندان بالای 65 سال در جمعیت کشور به حدود 18 الی 20 درصد خواهد رسید (یعنی تقریباً از هر پنج نفر، یک نفر سالمند خواهد بود). نکته جالب توجه آن است که در سطح دنیا و همچنین در ایران، تعداد سالمندان زن (خصوصاً در سنین بالای 80 سال) بیشتر از مردان سالمند است.

به نظر شما سالمندان در جامعه دارای چه منزلتی هستند؟

    سالمندی، فرایندی است طبیعی که نمی توان از آن پیشگیری نمود. سالمندى، دوره کمال و پویایى انسان است. سالمند
می تواند به واسطه تجربه بالای خود، که در فرایند زندگی کسب نموده است، کارآیى زیادی برای خانواده و جامعه خویش داشته باشد. برای استفاده از این تجارب ارزشمند سالمندان، لازم است که خانواده ها و جامعه، سالمندان و توانمندی های این گروه را باور کرده و امکانات لازم برای افزایش کیفیت زندگی و سلامت آنان را فراهم کنند.

مشکلات بهداشتی سالمندان کدام است؟

   با افزایش سن، به تدریج تغییرات جسمانی و روانی در انسان روی می دهد. دوره سالمندی مانند هر دوره دیگری از زندگی، دغدغه های خاص خود را دارد. بسته به اینکه در سالمندی اولیه باشیم و یا در سالخوردگی یا کهنسالی، نیازها و شرایط روحی و جسمی سالمند متفاوت خواهد بود. در کل، سالمندان، یک گروه پرخطر و در معرض ابتلا به مشکلات بهداشتی متعدد هستند. آنها  نیاز مبرمی به ارایه خدمات رفاهی - اجتماعی و بهداشتی دارند. بار برخی از بیماری ها در سالمندی بسیار چشمگیر است. فراوانی بالای بیماری های غیرواگیر مانند فشارخون بالا، قلبی- عروقی، سکته مغزی، دیابت، سرطان، بی اختیاری ادرار، عفونت ادراری، کاهش قدرت بینائی و شنوائی، ضعف استخوانی - عضلانی و اختلالات روانشناختی مانند افسردگی و دمانس می تواند منجر به کاهش کیفیت زندگی سالمندان شود.

پیشنهاد شما برای داشتن سالمندی سالم، چیست؟

   بسیاری از ناتوانی ها و معلولیت های دوران سالمندی، با بروز بیماری های مزمن مرتبط است. با اتخاذ سبک زندگی سالم از همان بدو تولد، می توان از بروز بسیاری از این بیماری ها پیشگیری کرده و تا حد بسیار زیادی، دوران سالمندی سالم و با نشاطی را برای خود به ارمغان آورد. در رویکرد سالمندی پویا که توسط سازمان جهانی بهداشت هم معرفی شده است، بر این مهم تاکید بسیاری شده است. 

 به منظور آمادگی برای مواجهه با پدیده سالمندی جمعیت، باید چه اقداماتی انجام شود؟

    مسئله سالمندی جمعیت، در کلیه جنبه های زندگی جوامع بشری تحولات قابل ملاحظه ای ایجاد می کند. لذ،ا مقابله با چالش های فرا راه این پدیده و اتخاذ سیاست‌های مناسب در جهت ارتقای وضعیت جسمی، روانشناختی و اجتماعی سالمندان، از اهمیت بالایی برخوردار است. آماده ساختن کلیه افراد جامعه برای دوران سالخوردگی، باید جنبه تفکیک ناپذیری از
سیاست های توسعه اجتماعی- اقتصادی هر کشوری باشد.

   در کشورهایی که چندین سال است با پدیده سالمندی جمعیت روبرو هستند، اقدامات متفاوتی انجام می شود. به عنوان مثال، در کشور ژاپن، کلاس های مهارت آموزی برای میانسالان برگزار می شود. هدف این کلاس ها آن است که میانسالان را برای دوره سالمندی آماده کرده تا آنان همچنان بتوانند در صورت تمایل، به فعالیت های شغلی خویش ادامه داده و نقش مفیدی در جامعه داشته باشند. در برخی کشورها مانند استرالیا و کشورهای اسکاندیناوی،  بر طراحی و اجرای استانداردهای شهر دوستدار سالمند، محله دوستدار سالمند و مراکز بهداشتی- درمانی و بیمارستان های دوستدار سالمند تاکید می شود. در کشورهای مختلف، انواع مراکز مراقبتی برای مقابله با پدیده سالمندی جمعیت تاسیس شده اند. از جمله این موارد می توان به مراکز مراقبت روزانه سالمندان، مراکز نگهداری موقت سالمندان، مراکز ارائه مراقبت در منزل سالمندان، شهرک های سالمندی، مراکز چند منظوره سالمندان، خدمات مراقبت تلفنی، مراقبت در منزل و خانه سالمندان شبانه روزی اشاره نمود.

   در کل، بیشتر کشورها در تلاشند که اقدامات لازم را به نحوی مهیا کنند تا سالمندان بتوانند تا آنجا که ممکن است در خانه و محله خویش به زندگی ادامه دهند. در این راستا، آنان تلاش می کنند که مراقبت های بهداشتی و سایر خدمات لازم را در منزل سالمند، به او ارائه دهند. مطالعات انجام شده بر سالمندان هم گویای آن است که 80 درصد آنها تمایل دارند تا پایان عمر، در خانه و محله خود به زندگی ادامه دهند.

   در سطح کشور ما، لازم است علاوه بر تاسیس خانه سالمندان شبانه روزی، با توجه به فرهنگ و ارزش های اسلامی - انسانی، و بر اساس تجارب سایر کشورها، به تاسیس مراکز و ارائه خدمات دیگر به سالمندان اقدام نمود. البته، در سال های اخیر، توجه بیشتری به مساله سالمندان شده است. به عنوان مثال، در سطح شهر تهران، 3 مرکز مراقبت روزانه سالمندان، تاسیس و مشغول به کارند. لازم است، تلاش و جدیت بیشتری برای آمادگی و رویارویی با پدیده سالمندی جمعیت در کشور انجام شود. این امر مستلزم توجه فوری تصمیم گیران در سطوح مختلف خرد و کلان، به تدوین و اجرای سیاست گذاری های جامع در زمینه سالمندی می باشد.

 در حال حاضر در دانشکده بهداشت، چه فعالیت های آموزشی و پژوهشی در حوزه سالمندان انجام می شود؟

   چندین سال است که در دانشکده بهداشت، دانشجویان در گرایش MPH سلامت سالمندی مشغول به تحصیلند. دروس آموزشی متعددی مانند بهداشت سالمندان، جامعه شناسی سالمندی، روانشناسی سالمندان و اپیدمیولوژی سالمندی برای دانشجویان این دوره تدریس می شود. ضمناً، تحقیقات متعددی در حوزه سالمندی در این دانشکده توسط گروه های مختلفی مانند MPH و گروه آموزش و ارتقاء سلامت انجام شده است. هدف این مطالعات، تشخیص نیازهای بهداشتی-درمانی سالمندان و پرداختن به آنها و ارائه پیشنهادات به نظام مراقبت های بهداشتی-درمانی کشور می باشد.

خانم دکتر از وقتی که به ما اختصاص دادید سپاسگزاریم.

سپاس از شما

روابط عمومی دانشکده بهداشت