دفاع پایان نامه دانشجو  سولماز سادات حسینی مقطع  دکتری (ph.D) رشته آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت تحت عنوان "طراحی و ارزشیابی مداخله آموزشی مبتنی بر سازه‌های الگوی فرایند موازی توسعه‌یافته بر اتخاذ رفتارهای پیشگیری‌کننده از ابتلا به سندرم متابولیک در کارکنان اداری دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان" به راهنمایی اساتید خانم دکتر طاهره دهداری، جناب آقای دکتر فربد عبادی فرد آذر  و مشاوره خانم دکتر سیده طیبه رهیده و جنابآقای دکتر محمد اسدپور مورخ 06/08/1404 در اتاق هم اندیشی برگزار می­گردد.

 چکیده :

مقدمه

سندرم متابولیک یکی از عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی- عروقی بوده و شیوع آن رو به افزایش است. از این رو، اقدامات لازم در راستای پیشگیری و کنترل مناسب آن در سطح جامعه ضرورت دارد. این پژوهش با هدف طراحی و ارزشیابی مداخله آموزشی مبتنی بر سازه‌های الگوی فرایند موازی توسعه‌یافته بر اتخاذ رفتارهای پیشگیری‌کننده از ابتلا به سندرم متابولیک در کارکنان اداری دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان انجام شد.

روش انجام کار

این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی شاهددار (IRCT20110727007132N21) بود. در ابتدای مطالعه، توسط محققان مطالعه حاضر، پرسشنامه های لازم بر اساس سازه‌های الگوی موازی توسعه‌یافته تهیه و ترجمه شد، پرسشنامه های محقق ساخت طراحی و توسط کارشناسان و متخصصین اعتبارسنجی شد. به صورت کلی تعداد کارمندان اداری علوم پزشکی رفسنجان 760 بودند که 144 نفر از کارکنان اداری دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان غیرمبتلا به سندرم متابولیک (سالم، بر اساس تست‌های آزمایشگاهی و بالینی و راهنمای تشخیص) در سال 1402 انتخاب و در دو گروه آزمون و کنترل (72 نفر در هر گروه) تخصیص یافتند. دو گروه، پرسشنامه‌های تحقیق را تکمیل نمودند (پیش‌آزمون). بر اساس نتایج پیش‌آزمون، مداخله آموزشی برای افراد در گروه آزمون، طراحی و اجرا شد. ضمناً رسانه‌های آموزشی مناسب برای این افراد طراحی و پیش‌آزمون شد و در اختیار آنها قرار گرفت. قابل‌ذکر است که گروه کنترل، هیچ مداخله‌ای را در طول اجرای پژوهش، دریافت نکردند. دو گروه، 6 ماه پس از مداخله پیگیری شدند و پرسشنامه‌های تحقیق را دوباره تکمیل نمودند. مدت زمان مداخله آموزشی 2 ماه بود. 11 نفر از مطالعه خارج شدند. در نهایت، تحلیل داده‌ها با تعداد نمونه 133 نفر با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 21 انجام شد.

یافته­ها

شش ماه پس از مداخله، تفاوت معناداری در میانگین امتیاز شدت درک‌شده (001/0>p)، حساسیت درک‌شده (001/0>p)، کارامدی پاسخ درک‌شده (001/0>p)، خودکارآمدی درک شده (001/0>p)، ترس (001/0>p)، قصد رفتاری (001/0>p)، نگرش (001/0>p)، مکانیزم‌های دفاعی (001/0>p)، آگاهی (001/0>p) و اتخاذ رفتارهای پیشگیری‌کننده از ابتلا به سندرم متابولیک (001/0>p) در گروه مداخله، نسبت به گروه کنترل مشاهده شد. به‌علاوه، 6 ماه پس از مداخله، تعداد شرکت‌کنندگان در فرایندهای کنترل خطر و کنترل ترس در گروه مداخله با گروه کنترل تفاوت معناداری داشت (001/0=p).

نتیجه­گیری

اجرای مداخله آموزشی بر اساس سازه‌های الگوی فرایند موازی توسعه‌یافته می‌تواند باعث بهبود اتخاذ رفتارهای پیشگیری‌کننده از ابتلا به سندرم متابولیک در کارکنانی شود که این سندرم را ندارند.

کلید واژه­ها

الگوی موازی توسعه‌یافته، رفتارهای پیشگیری‌کننده، سندرم متابولیک، کارکنان اداری

عنوان مقاله

Metabolic syndrome and its predictors in administrative employees of Rafsanjan University of Medical Sciences (Rafsanjan-Iran) in 2022